اخباراجتماعی - ارزش پاسپورت ایرانی چقدر است؟
اقتصادنیوز در گزارشی نوشت: حسن روحانی در صورتی میتواند به وعده خود در مورد ارتقای اعتبار پاسپورت ایرانی عمل کند که نخست، مخالفان داخلی خود را در زمینه ادغام ایران در اقتصاد جهانی متقاعد کند.
انتخاب حسن روحانی در انتخابات ریاستجمهوری 1392، تا حد زیادی ناشی از امیدواریهای مردم و فعالان مدنی نسبت به بهبود اوضاع در حوزههای مختلف بود. انتخاب وی به امیدهایی نیز دامن زد. از گروههایی که پس از پیروزی روحانی در انتخابات، امید به جمعشان برگشت، ایرانیان خارج از کشور و کسانی بودند که رفتوآمد زیادی به خارج و داخل کشور داشتند. عمده دغدغه این گروه، بهبود وضعیت اسفباری بود که پاسپورت ایرانی در دهه گذشته پیدا کرده بود.
یکی از وعدههای اصلی حسن روحانی در جریان مبارزات انتخاباتی سال 1392 نیز بازگرداندن احترام به پاسپورت ایرانی بود. به همین دلیل، ایرانیانی که یا در خارج از کشور زندگی میکنند یا به خاطر کارشان سفرهای زیادی به کشورهای خارجی دارند، به بهبود اعتبار پاسپورت خود امید زیادی بستهاند. عمده افراد این دسته، یعنی بازرگانان، کسانی هستند که از جذب ایران در اقتصاد جهانی بیشترین نفع را میبرند و در صورت بالا رفتن اعتبار پاسپورت ایرانی بازارهای بیشتری به رویشان گشوده خواهد شد.
«هنلی و شرکا» (Henley and Partners) یک موسسه بینالمللی است که در مسائل اقامت و شهروندی فعالیت میکند. این موسسه هر سال گزارشی پیرامون اعتبار پاسپورت کشورهای مختلف دنیا منتشر میکند. این گزارش به عنوان معیاری از میزان اعتبار و شخصیت شهروندان آنها در کشورهای جهان مورد توجه قرار میگیرد. در گزارش سال 2012 این موسسه، پاسپورت ایرانی یکی از بیاعتبارترین پاسپورتهای جهان بود. در میان حدود 100 کشوری که اعتبار گذرنامه آنها در این گزارش بررسی شده بود، ایران و افغانستان در رتبه 96 قرار داشتند. بر اساس آن گزارش، شهروندان ایرانی در سال 2012 برای سفر تنها به 37 کشور جهان بینیاز از ویزا بودند.
در گزارش سال 2012 «هنلی و شرکا»، فقط پاسپورت کشورهای نپال، لبنان، پاکستان و افغانستان، از پاسپورت ایرانی بیاعتبارتر بودند. دکتر نعمت احمدی، حقوقدان، در یادداشتی به تاریخ 19 اردیبهشت 1388، در سایت دیپلماسی ایرانی نوشت: «اشکال اعتبار گذرنامههای ایرانی به عملکرد دولت و دولتمردان ایران بازمیگردد و جامعه جهانی به دلیل فقدان ارتباطات و مناسبات خوب و مطلوب با ایران، اعتباری برای گذرنامه ایرانی قائل نمیشود.
زمانی که یک کشور یا کشورهایی با دولت ایران مسأله داشته باشند، طبیعی است که با اتباع ایرانی نیز برای ورود به خاک خود مسأله خواهند داشت، اینکه چه میزان یک دولت برای گذرنامه ایران اهمیت قائل میشود تا یک ایرانی بتواند از مزایای یک تبعه خارجی استفاده کند، بسته به تصویری است که کشور میزبان از عملکرد دولت ایران در صحنه بینالمللی دارد.» با این حال، این مسأله را میتوان از منظری دیگر نیز نگریست. با توجه به کشورهایی که ضعیفترین و قویترین جایگاه را در زمینه اعتبار پاسپورت اتباعشان دارند، کشورهایی هستند که نقش حاشیهایتری در تقسیم کار جهانی دارند.
با این حال، وضعیت پاسپورت ایرانی در گزارش سال 2013 موسسه «هنلی و شرکا» اندکی بهبود یافته است. در سال 2013، کشورهایی که ایرانیان میتوانند بدون ویزا به آنها سفر کنند به 40 کشور افزایش یافته است. ایران در رتبهبندی 2013 به رده 86 صعود کرد. آنگولا، جیبوتی و میانمار نیز در کنار ایران قرار دارند. کشورهای کنگو، لیبی، سودان جنوبی، سوریه، کوزوو، لبنان، سریلانکا، نپال، اریتره، سرزمینهای اشغالی فلسطین، پاکستان، سومالی، عراق و افغانستان پایینتر از ایران قرار دارند. در این بررسی، سه کشور فنلاند، سوئد و انگلیس به طور مشترک در رتبه نخست قرار گرفتهاند.