گذرنامه یا پاسپورت نوعی شناسنامه بینالمللی است که دولتها برای سفر یا اقامت اتباع کشوران در خارج از مرزهای خود صادر میکنند.
این مقاله در تاریخ ۱۳۹۹/۰۸/۰۵ توسط سعیده خلیلیصفا بهروزرسانی شده است.
گذرنامه یا پاسپورت یکی از مدارک شناسایی رسمی در سطح بینالمللی است که از طریق آن، یک دولت از دولتهای دیگر درخواست میکند تا اجازه ورود یا گذر از خاکشان را به شهروندانش بدهند. البته گذرنامهها در صورت داشتن ویزا، که بهصورت برچسبی مهرخورده به یکی از صفحههای خالی گذرنامه چسبانده میشود، برای مسافرت خارجی معتبر میشوند. علاوه بر این، گذرنامه بهعنوان اوراق هویتی معتبر میتواند در انجام امور اداری و بانکی نیز مورد استفاده قرار بگیرد.
پاسپورت چیست و محتوای آن شامل چه اطلاعاتی میشود؟
پاسپورت اوراق هویت شهروندان در سطح بینالمللی محسوب میشود و در اغلب کشورهای دنیا دارای شکل و ساختار کمابیش یکسانی است. در اولین صفحه گذرنامه و صفحه داخلی پشت جلد، متنی در مورد مسئولیت صاحب گذرنامه در خصوص حفظ آن و مالکیت کشور صادرکننده پاسپورت درج شده است. همچنین، عبارتهایی درباره نگهداری از آن و درخواست تحویل آن به پلیس و مراجع قانونی در صورت مفقودی نوشته شده است.
در صفحه اطلاعات شخصی نیز اطلاعات دارنده پاسپورت شامل نام، نام خانوادگی، نام، نام پدر، تاریخ و محل تولد، جنسیت و عکس صاحب پاسپورت، تاریخ صدور و انقضا، کشور محل اقامت، محل صدور و نام و سمت صادر کننده ثبت شده است. در حال حاضر پاسپورتها دارای شمارهای تایپ شده در پایین صفحه اطلاعات هستند که اطلاعات پاسپورت در آن بهصورت کد ثبت شده است و از استانداردهای ICAO پیروی میکند.
صفحه بعدی بهمنظور چسباندن عکس همراهان صاحب گذرنامه استفاده میشود و مابقی صفحهها خالی هستند که برای انجام عملیات اداری مانند مهر ورود و خروج به کشور مقصد یا مبدأ، چسباندن ویزا یا اجازه کار و توضیحاتی از قبیل محدودیت مسافرت، تغییر زمان اعتبار پاسپورت و... مورد استفاده قرار میگیرند.
رنگ جلد پاسپورتها چگونه انتخاب میشوند؟
شاید مهمترین وجه تمایر پاسپورتها در جهان رنگ جلدها آنها باشد. در سراسر دنیا جلد پاسپورتها تنها در چهار رنگ آبی، مشکی، قرمز و سبز عرضه میشود و هر کشوری دلایل خود را برای انتخاب یکی از این چهار رنگ دارد. معاون ریاست بازاریابی پاسپورت ایندکس دراینباره چنین میگوید:
اغلب گذرنامه های دنیا بر اساس رنگهای اصلی آبی و قرمز تعیین میشوند، از این جهت تنوع بسیار زیادی در این زمره رنگ ها قابلمشاهده است. هنگامیکه کشوری تصمیم به انتخاب رنگ جلد گذرنامه میگیرد، عواملی از قبیل منطقه ی جغرافیایی، سیاست و حتی مذهب دخیل میشوند.
آنتونی فیلبین، مسئول تعیین استاندارد اندازه جلد پاسپورت، فرمت و تکنولوژی آن در سازمان بینالمللی هوانوردی، در رابطه با موضوع تعیین رنگ جلد پاسپورت چنین اظهار کرده است که:
هیچ قانونی برای تعیین رنگ جلد گذرنامه وجود ندارد و این امر تنها به هویت ملی باز میگردد.
برای نمونه، گذرنامههای قرمز و کبود توسط اعضای اتحادیه اروپا (بهجز کرواسی) استفاده میشود. کشورهای حوزه دریای کارائیب و تعدادی از کشورهای آمریکای مرکزی از رنگ آبی استفاده میکنند. این در حالی است که کشورهای اسلامی رنگ سبز را برای جلد پاسپورتهای خود انتخاب کردهاند. تعدادی از کشورها نیز رنگ مشکی و طیفهای تیره آبی و قرمز را بهدلیل رسمیت بیشتر و نیز کمتر دیده شدن آلودگی برای جلد پاسپورت برگزیدهاند.